วัฒนธรรมองค์การ กับ ลิง


อัปเดท : 26 พฤศจิกายน พ.ศ.2546 , แสดง : 42,325 , ความคิดเห็น : 9

องค์การหรือบริษัทแต่ละแห่งจะมีวิธีการคิด หรือแนวทางในการดำเนินกิจการที่แตกต่างกัน ย่อมมีวัฒนธรรมองค์การที่แตกต่างกันด้วย วัฒนธรรมองค์การมีส่วนในการสร้างความเชื่อให้กับพนักงานในองค์การ การแสดงพฤติกรรมหรือทัศนคติ
วัฒนธรรมองค์การที่ดีจะต้องสามารถทำให้พนักงานในทุกระดับขององค์การแสดง
พฤติกรรมหรือมีทัศนคติเป็นไปตามที่องค์การต้องการได้

ยกตัวอย่างสักนิดเผื่อจะมองเห็นภาพได้ง่าย เช่น บ. A เมื่อถึงเวลาเลิกงาน 5 โมงเย็น พนักงานก็จะเลิกงานตรงเวลา ต่างจาก บ. B เมื่อถึงเวลาเลิกงาน 5 โมงเย็น แล้วต้องรอให้เลยเวลาสักครู่ อาจเป็น 5 โมง 20 นาที ค่อยเลิกงานได้ โดยไม่มีเหตุผลว่าทำไม และอาจได้คำตอบจากเพื่อนร่วมงานที่อยู่ก่อนหน้านี้ว่า ออกก่อนเวลาไม่ดีที่นี่เค้าเป็นแบบนี้กัน หรืออื่นๆ ซึ่งถ้าคุณมององค์การของคุณเองหรือที่คุณทำงานอยู่ มองดีๆ คุณก็จะเห็น หรือถ้าคุณเพิ่งเปลี่ยนงานมาที่องค์การหรือบริษัทใหม่ ก็อาจจะเห็นความแตกต่างได้ชัดเจน

ครั้งนึงผมเองมีโอกาสได้เรียนวิชา MIS (Management Information System) มีอยู่หัวข้อนึงที่พูดถึง วัฒนธรรมองค์การ ,วัฒนธรรมกิจการ (Organization Culture) แล้วแต่จะเรียก MIS ไปเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมองค์การ ตรงที่ถ้านำ IT ไปใช้ในองค์การ ต้องมีการเปลี่ยนแปลงวิธีการคิด หรือแนวทางในการดำเนินอย่างไรบ้าง ประมาณนี้ผมไม่ขอพูดรายละเอียดนะครับ สำหรับบทความนี้ผมมีเอกสารน่าสนใจ ที่อธิบายวัฒนธรรมองค์การ ผมไม่ทราบใครเขียนหรือแปลมาจากที่ไหน แต่ที่อ้างถึงได้ก็มาจาก สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ โดย อ.ธีระชัย เชมนะสิริ เห็นว่ามีประโยชน์เลยนะมาเผยแพร่ลองอ่านดูนะครับ

เรื่อง: วัฒนธรรมกิจการ ที่มา: สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ
อ.ธีระชัย เชมนะสิริ


ผมได้รับอีเมล์จากเพื่อนร่วมชั้นสมัยที่เรียนปริญญาโทบริหารธุรกิจเมื่อสามสิบปีที่แล้ว อ่านแล้วน่าสนใจครับ เขาบอกว่

ให้เอาลิง 5 ตัวไว้ในห้องสี่เหลี่ยมที่มีกล้วยหอมใบเขื่องแขวนไว้ที่เพดานกลางห้อง วิธีเดียวที่จะไปถึงกล้วยหอม อันยั่วยวนใจนั้นได้ก็โดยการปีนบันไดที่ตั้งไว้กลางห้อง แต่เมื่อใดก็ตามที่ลิงตัวใดตัวหนึ่งเหยียบบันไดขั้นแรก ก็จะมีท่อฉีดน้ำเย็นจัดไปทั่วห้อง จนลิงทุกตัวหนาวสั่นแทบขาดใจ จนไม่มีลิงตัวใดอยากปีนบันไดอีก หรือแม้แต่คิดก็ยังไม่กล้า

ปิดท่อฉีดน้ำและเอาลิงตัวที่ 6 เข้าไปในห้องแทนลิงตัวหนึ่งที่หนาวสั่นจนทนไม่ไหว วินาทีแรกที่มันเห็น กล้วยหอมมันก็รีบถลาเข้าหาบันได แต่ก็ถูกสะกัดกั้นอย่างโหดร้ายบ้าเลือดจากลิงรุ่นพี่ทั้งสี่ตัว จนลิงน้องใหม่ไม่กล้าเข้าไปใกล้บันไดอีกด้วยความงุนงงและประหลาดใจยิ่งนัก..

เอาลิงตัวที่ 7 เข้าไปแทนลิงเก่าอีกตัวหนึ่ง และเหตุการณ์ก็เกิดขึ้นอีก เมื่อลิงน้องใหม่ล่าสุดถลาเข้าหาบันได ก็จะถูกรุมกัดอย่างเอาเป็นเอาตายจากรุ่นพี่ทุกตัวรวมทั้งลิงตัวที่ 6 ที่เพิ่งเข้าไปอยู่ใหม่ด้วยแถมยังเกรี้ยวกราดมากกว่าตัวอื่น ทั้งที่ตัวมันเองก็ยังไม่รู้เหตุผลว่าทำไมการปีนบันไดเป็นสิ่งต้องห้าม และทำไมลิงชุดเก่าจึงต้องกลัวบันไดกันขนาดนั้นแต่มันก็ยินดีผสมโรงสหบาทาไปกับเขาด้วยและรุนแรงกว่าเสียด้วย เหตุการณ์เช่นนี้จะเกิดขึ้นต่อไปอีกนานแสนนาน จนแม้ลิงเก่าชุดแรกจะครบเกษียณอายุ และถูกทดแทนด้วยลิงชุดใหม่ทั้งหมดแล้ว แต่ลิงรุ่นหลังก็พร้อมใจกันปกป้องบันไดกายสิทธิ์กันอย่างเหนียวแน่น

  
 

นี่คือที่มาของนโยบายหรือวัฒนธรรมกิจการ (CORPORATE CULTURE) ที่พนักงานยึดถือปฏิบัติกันอย่างเคร่งครัดและพร้อมที่จะปกป้องอย่างรุนแรง แม้จะไม่สามารถอธิบายเหตุผลหรือที่มาที่ไปของการประพฤติ (NORMS) และการปฏิบัติ (STANDARD) ก็ตาม วัฒนธรรมกิจการเกิดจากคนและหน่วยงานภายในกิจการนั้น

คนเราจะมีข้อสมมุติ (ASSUMPTION) ทัศนคติ (ATTITUDE) ค่านิยม (VALUE) และความคาดหวัง (EXPECTATION) ที่แตกต่างกัน เมื่อคนเข้าไปทำงานในหน่วยงานใด ก็จะได้รับการปลูกฝังให้ยึดถือแนวประพฤติปฏิบัติของหน่วยงาน เช่น นิสัย (HABIT) หลักปฏิบัติ (PRACTICES) และวิธีการทำงาน (STYLE) ที่เป็นลักษณะเฉพาะของหน่วยงาน เช่น ฝ่ายบัญชีการเงิน ฝ่ายขาย ฝ่ายโรงงาน เป็นต้น ในที่สุดแล้วก็จะผสมผสานกันเป็นวัฒนธรรมกิจการ ที่มีฐานรากมาจากการปฏิบัติในอดีต (PAST PRACTICES) ประเพณี (TRADITION) กฎระเบียบทั้งที่เป็นลายลักษณ์อักษรและไม่เป็น (RULE) และจารีต (RITUAL) ซึ่งฐานรากบางตัวนั้นก็ยาวนานจนคนรุ่นหลังไม่สามารถอธิบายที่มาได้

ฝากให้คิดนะครับว่า วัฒนธรรมกิจการที่สั่งสมกันมายาวนานนั้นบางสิ่งบางอย่างยังใช้ได้หรือไม่ อันไหนบ้างที่กีดขวางความมีประสิทธิภาพของกิจการ และสมควรได้รับการแก้ไขปรับปรุงอย่างรีบด่วนในยุคคิดใหม่ทำใหม่ มิฉะนั้นเราก็ไม่ต่างอะไรกับลิงในห้องแคบครับ


ผู้เขียน/อ้างอิง : จักรกฤษณ์ แร่ทอง

เอ็มไอเอส/อีบิสสิเนส

ความคิดเห็น/แนะนำ/ติชม/อื่นๆ

  • อาร์ม [05 Jul 2005 , 06:05 PM]

    จะเป็นการละเมิดไปหรือไม่ครับ ที่ผมอยากขอ copy บทความดีๆ กันนี้ มาให้เพื่อนๆ ที่ผมเพิ่งเข้าไปทำงานที่นั้น (ผมเก่ามาจากที่อื่น) ให้เพื่อนๆ ที่ใหม่ ได้อ่านกัน รบกวนขอนำเผยแพร่เพื่อให้วัฒนธรรมการทำงานดียิ่งขึ้นครับ

  • จักรกฤษณ์ [11 Jul 2005 , 01:14 PM]

    ตามสบายครับ บทความนี้ผมก็เอามาจากที่อื่นเหมือนกัน แต่อ้างถึง ผู้เขียนจริง ๆ หน่อยก็ดี

  • สมพิท [17 เม.ย. 2550 , 04:14 PM]

    เป็นบทความที่ดีมากอ่านแล้วเข้าใจว่าวัฒนธรรมองค์การเป็นอย่างไร ขอเอาบทความนี้ไปใช้ประกอบการเรียนการสอน ป.บัณฑิตนะครับ ขอบคุณผู้เขียนและขอบคุณอ.ธีระชัย เชมนะสิริ ในโอกาศนี้

  • katick [03 พ.ค. 2550 , 03:09 PM]

    บทความนี้ดีจิงจิง ดู ๆ แล้้วคนเราก้เป็นเหมือนกันลิงเหมือนกันนะ แล้วก็เห็นด้วยกับบ้างสิ่งที่ควรเปลี่ยนแปลงบ้างตามยุคสมัย เดี๋ยวจาเหมือนกับลิงนา

  • Natty [26 พ.ค. 2551 , 03:08 PM]

    บางบริษัทที่ต้องอยู่เกิน 5 โมงเย็นเข้าการก่อน 8 โมงมาสายเกินสามครั้งโดนหักเงินเดือน อธิบายได้ค่ะ ส่วนใหญ่จะเป็นบริษัทญี่ปุ่นค่ะ เพราะนิสัยการทำงานของคนญี่ปุ่นชอบเลียนายใครทำได้นายจะชอบจะได้รับพิจารณาเร็วกว่าคนอื่นเก่งไม่เก่งว่ากันทีหลังเพราะคนญื่ปุ่นเขาแย่งงานกันเยอะ ระบบพรรคพวกก็เยอะ ระบบแบบลิงไปดูที่ญี่ปุ่นจะชัดกว่าไทยอีกค่ะ

  • ดิษยา ภูริวัฒนเผ่าพันธ์ [17 ก.ย. 2551 , 10:02 AM]

    น่าจะมีประวัติเรื่องลิงให้มากๆ

  • เกวลิน [29 ส.ค. 2552 , 12:42 PM]

    เรื่องลิงนี่ ..เป็นหัวข้อในชั้นเรียนจิตวิทยาค่ะ ถ้าจะให้เครดิต ควรให้เครดิตกับคนเขียนทฤษฎีนี้มากกว่านะคะ นึกไม่ออกว่าชื่ออะไรอ่ะค่ะ แต่มีอยู่ในหนังสืออยู่นะ

  • ดวงดี [07 ต.ค. 2552 , 10:38 AM]

    องค์กรญี่ปุ่นไม่ใช่การเลียนายค่ะ ขอแก้ตัวแทนสักนิด เพราะดิฉันก็ทำงานกับคนญี่ปุ่น คนภายนอกอาจมองว่าเลีย เพราะฟังไม่ออกในการสนทนา คนที่มีความสามารถด้านภาษญี่ปุ่นมีโอกาสที่จะโตเร็วกว่าคนอื่นค่ะ ทั้งนี้ก็ต้องดูผลงานด้วย การทำงานกับญี่ปุ่นเขาเข้มงวดอยู่ในกฏระเบียบสูง ประเภทบ้างานรักองค์กรค่ะ และ จะต้องรายงานความเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา ลิงในประเทศญี่ปุ่นไม่มีแน่นอน ถ้าจะมีก็คงจะเป็นนายคนไทยเล่นพรรคพวกกันเองมากว่า

  • กวาง [25 ม.ค. 2556 , 01:08 PM]

    ลองอ่านดูนะ